Is veiligheid een recht?

Wetten, regels, protocollen, we grijpen er als samenleving graag naar om onze veiligheid te regelen. We benaderen veiligheid als een recht. Een recht dat we op kunnen eisen bij bedrijven en overheidsorganen. Om dat recht ook in de toekomst te waarborgen zoeken we ons heil steeds vaker in technologische toepassingen die data genereren en keuzes maken op basis van algoritmen.

De menselijkheid lijkt soms ver te zoeken in deze systemische veiligheidswereld. Onze veiligheidsbeleving is heel subjectief. Het toevertrouwen van onze veiligheid aan zelfdenkende systemen hoeft niet per se bij te dragen aan het ons veiliger voelen. Vertrouwen, emoties en betekenis zijn doorslaggevend voor ons veiligheidsgevoel. Precies het domein waar ontwerpers veel verstand van hebben.

Een actueel veiligheidsvraagstuk is bijvoorbeeld ondermijning. Criminelen maken gebruik van systemen en diensten van de bovenwereld. Boven- en onderwereld raken op die manier met elkaar verweven. Door de invloed en druk die criminelen zo op onze samenleving kunnen uitoefenen vervagen normen en neemt het gevoel van veiligheid en leefbaarheid af.

Dutch Design Week 2019

Tijdens Dutch Design Week is volop interactie opgezocht met bezoekers om zo de betrokkenheid te vergroten van het publiek. Het paviljoen zelf nodigde daartoe uit door zijn opvallende verschijning (een kas met spiegelglas). Ook de politieauto en de zichtbare politieagenten rond de Embassy maakten nieuwsgierig. Verder werden bezoekers op ludieke wijze verleid naar binnen te gaan: fake drugsdealers deelden ‘ponypacks’ uit die de aandacht vestigde op de kledinglijn van HEDONE, ook aanwezig in de Embassy. Dit ‘streetstyle’ modemerk biedt jongeren die de verkoop van drugs als enige kans zagen een perspectief op een eerlijk inkomen en succes.

Agenten vertelden in de Embassy het verhaal achter hun experimenten met ontwerpers en vroegen bezoekers naar mooie ontmoetingen met de politie. Ook de curator was vrijwel de hele week aanwezig om het publiek te woord te staan. Zo’n 30.000 bezoekers bezochten de Embassy of Safety.

Programmaonderdelen

Het programma van de Embassy bestond uit vijf onderdelen. Onderzoek, discussie en experimenteren stonden daarin centraal. In From the police with love werden agenten gekoppeld aan designers om vernieuwende vormen van samenwerkingen met burgers te bedenken. Dit resulteerde in negen compleet verschillende scenario’s.

Ondertussen werkten gemeenten en ontwerpstudio’s de hele week samen in het open laboratorium What If Lab aan een drietal vraagstukken op het gebied van veiligheid en ondermijning: hoe kun je burgers wapenen tegen internetoplichting? Hoe kunnen burgers het mensenhandelaren moeilijker maken? En hoe kun je ondermijning data gestuurd opsporen?

Tijdens Burgemeester meets designer doken vijf burgemeesters en ontwerpers samen in urgente vraagstukken op het gebied van veiligheid. Hoe kunnen we de sociale veiligheid in de wijken vergroten? Hoe doorbreken we de verleiding van de criminele carrière voor jongeren? Hoe maken we signalen van ondermijning zichtbaar? Wanneer je tot diep in de nacht uitgaat, vindt er vaak een omslag plaats qua sfeer. Kunnen we voortijdig ingrijpen? En hoe kunnen we voorkomen dat een ‘Registratie niet ingezetene’ misbruikt wordt voor het faciliteren van woonfraude en arbeidsuitbuiting?

Op de expositie werden de resultaten van het eerdergenoemde project ‘From the police with love’ getoond. Ook konden bezoekers deelnemen aan de onderzoeken van het What if Lab en tussentijdse resultaten bekijken. Er werd gedemonstreerd hoe een Rotterdamse politieagent probleemjongeren een tweede kans geeft met zijn sociale ondernemingen. Een immersive room van het Trimbos-instituut liet bezoekers ervaren welke milieuschade drugsgebruik aanricht. En ook de politie liet bezoekers de consequenties van ondermijning ervaren.

Elke dag organiseerde de Embassy openbare lezingen of workshops. Prof.dr.ir. Kees Dorst besprak bijvoorbeeld met social designers en politieagenten de voor- en nadelen van een samenwerking tussen beide disciplines. Taskforce-RIEC onderzocht in hoeverre chemicaliën afkomstig van drugslabs gemanaged zouden kunnen worden als een afvalstroom. En politieagent Marco den Dunnen deelde inzichten die hij opdeed met zijn sociale ondernemingen HEDONE en Heilige boontjes. Ook het waarborgen van veiligheid en rechtsgelijkheid te midden van de opmars van algoritmen en AI kwam in een sessie aan bod.

In de Embassy of Safety Theme Conference stond centraal hoe het in Nederland gesteld is met veiligheid en de beleving ervan en werden visies gedeeld op de rol van verschillende partijen daarin. Sprekers waren burgemeester John Jorritsma, prof.dr.ir. Kees Dorst, Tanja Jadnanansing en prof.dr. Hans Boutellier.

150 gasten bezochten de Embassy of Safety als deelnemer van een thematische route vanuit het DDW programma. Zo was er onder meer een tour van de Topsectoren met boegbeelden uit die sectoren en DG’s en SG’s van verschillende ministeries, en een tour met Statenleden en gemeentesecretarissen van de provincie Noord-Brabant.

Media

Partner VNG doet op haar site uitgebreid verslag van thematiek en projecten van deze Embassy. Ook in de pers zijn vele publicaties verschenen over WDE waaronder publicaties waarin de Embassy of Safety centraal stond. Een greep uit de laatste categorie zijn publicaties van de Limburger, Omroep Brabant, Studio040 en het interne magazine van het Openbaar Ministerie. De volledige publicatielijst is te vinden op onze perspagina.

Verder is er een mooie podcast terug te luisteren over de Embassy of Safety en zijn er dagelijkse videoverslagen gemaakt. Hans Boutellier, een van de sprekers tijdens de conferentie, schreef het opiniestuk ‘Geen nieuwe drugseenheid, minister’.