The Exploded View: een biobased huis als startpunt voor een ander waardesysteem

Binnen de Embassy of Circular & Biobased Building werken tachtig organisaties en bedrijven samen aan een biobased huis op ware grootte. “Je kunt er doorheen lopen en de verschillende materialen zien, voelen en ruiken”, stelt Lucas De Man. Elke kamer heeft een eigen verhaal. “Veel mensen richten zich nu op hout als duurzaam materiaal, maar er is nog zo veel meer mogelijk. Denk aan duurzaam, cementloos beton, hennep of bacteriën om muren van te maken.” Het project, The Exploded View – Beyond Building, is een iconisch gebouw. Dit is het vervolg op het schaalmodel van een huis dat de Embassy of Circular & Biobased Building vorig jaar maakte, The Exploded View – Materials and Methods.

Werelden koppelen

De Man: “Het huis is gaaf om te zien. Na een alarmerend rapport over de klimaatverandering geeft het hoop, energie en inspiratie voor de toekomst. Wij laten zien dat we op grote schaal circulair en biobased kunnen bouwen.” En de wil is er ook. Curator Lucas De Man en hoofdontwerper Pascal Leboucq van Biobased Creations werkten samen met een groot aantal partijen, van Ministeries tot bouwbedrijven en van kunstenaars tot ontwerpers. “Als we deze werelden aan elkaar koppelen, dan brengen we echt een verandering teweeg.”

Die verandering is voor De Man heel belangrijk. “Ik wil niet met het vingertje wijzen en zeggen dat iedereen het anders moet doen. Zo werkt het niet. We moeten samen toewerken naar een duurzame, circulaire wereld.” Dat gaat verder dan alleen biobased bouwen. “De bouw is bijvoorbeeld weer afhankelijk van de landbouw en van wetgeving van overheden”, schetst hij. TNO gaat tien duurzame materialen doorrekeningen om er ook daadwerkelijk certificering voor te krijgen. Om echt duurzaam te gaan bouwen moeten de regels veranderen, bijvoorbeeld rondom bouwvergunningen en het verstrekken van leningen door de bank. “Ook universiteiten en hogescholen doen mee met al hun kennis op dit gebied.”

Een ander waardesysteem

“Dat zijn allemaal praktische zaken, maar wat vinden we nu echt belangrijk? In de discussies die wij hebben gevoerd kwam duurzaamheid, gezondheid en betaalbaar wonen veel naar voren. Dan kijken we ineens veel verder dan alleen biobased materialen”, zegt hij. “Om deze grote verandering te bewerkstelligen, moet het hele waardesysteem veranderen.” Ook het onderzoek achter deze grote thema’s is te zien tijdens de komende Dutch Design Week (DDW). Rondom het huis zijn vier belangrijke thema’s geschetst, health, value, neighbourhood en agriculture. Via een QR-code kun je meer achtergrondverhalen vinden. Ook worden er lezingen en andere evenementen georganiseerd door partners van de Embassy over deze belangrijke thema’s rondom duurzaam bouwen en een veranderend waardesysteem. 

“We moeten met elkaar in gesprek blijven en samen kijken naar de toekomst. Eén biobased huis bouwen kan allang. Het is slechts tien procent duurder dan een huis volgens de oude standaarden”, stelt De Man. 

Cyclisch denken

“Het systeem veranderen is ingewikkeld, maar ook heel interessant”, gaat hij verder. “Het is een wisselwerking tussen regels die van bovenaf worden opgelegd en de gemotiveerde mensen die van onderaf een verandering doorvoeren.” Dat is niet makkelijk. “De komende 20 tot 30 jaar zullen moeilijk worden. Het oude systeem laat zich niet zomaar veranderen. Er komt vernieuwing en vertraging. Dat zorgt voor reuring en uiteindelijk een nieuw waardesysteem. Dat betekent misschien niet meer altijd denken in meer, groter, beter, maar juist cyclisch denken. Met meer aandacht voor de natuur en – hopelijk – minder ongelijkheid.”

Een nieuwe wereld

De Man: “Dit project heeft bij mij echt een grote gedachteverandering teweeg gebracht. Het begon met: hoe kunnen we ervoor zorgen dat de bouw zo min mogelijk slecht is voor het de natuur? Inmiddels zie ik dat de bouw kan helpen bij het oplossen van onze problemen. Door middel van planten en wateropslag kunnen we in wijken bijvoorbeeld onze eigen waterzuiveringsinstallatie maken. Daarnaast zorgen groene daken zorgen voor meer biodiversiteit en zo zijn er nog verschillende voorbeelden waarin de bouw juist positief bijdraagt aan de natuur.” 

Die positiviteit hebben we nodig, om vragen te blijven stellen en te zoeken naar nieuwe mogelijkheden. “Ik ben er trots op dat we met een relatief kleine club mensen een groot aantal partijen hebben samengebracht. Dat is het begin, we leren door samen te werken. Iedereen wil er honderd procent voor gaan. Dit huis staat symbool voor de noodzaak om de wereld te veranderen.”

Hoewel juist de som van de projecten de meerwaarde is voor deze Embassy, lichten ze twee projecten nader toe. Het eerste project toont de mogelijkheden van reststromen. Al tijdens DDW20 toonde Omlab binnen The Exploded View – Material and Methods, een toiletgebouw dat door hen middels 3D-printen werd vervaardigd. Het bijzondere hierbij is het materiaal waarmee ze printen: dit doen ze namelijk met een pasta die bestaat uit cellulose, Kaumera en calciet, dat ze middels speciale technieken uit rioolwater hebben gefilterd.

Ook de Eindhovense circulair ontwerper Rik Maarssen (Rik Makes) houdt zich bezig met reststromen. Lokale reststromen als vlas, hennep en koolzaadstro vormen de basis van het prject Compostboard die hij ontwerpt. Wanneer de boards niet meer gebruikt worden, kunnen ze terug worden gebracht in de aarde. De platen bezitten nog vezels die de aarde weer extra voedingsrijk maken. De kracht van Rik zit in het zoeken naar de koppeling van landbouw naar product.

The Exploded View – Beyond Building van de Embassy of Circular & Biobased Building is een mooie combinatie van fysieke en digitale evenementen. Er worden tours gegeven door het huis. Als je het huis fysiek bezoekt kun je bij alle thema’s en materialen een QR-code scannen om digitaal meer verdieping te lezen. Daarnaast is er ook een online tour door het huis. Voor iedereen die graag inzoomt op een bepaald thema zijn er ook lezingen en andere evenementen.