Geef water de vrijheid om te stromen

Het kleine is leidend

“Drinkbare rivieren zijn niet alleen maar een omgevingsvisie. Het gaat erom dat we water als basis nemen en integreren in de bestaande dingen.” Phoa vertegenwoordigt water in de gesprekken over watervriendelijke woningbouw met diverse partners uit de water- en bouwwereld.

“Als we uit de rivier kunnen drinken, dan betekent dat dat alles wat er op het land gebeurt ook gezond is. Alles rondom een rivier laat dat zien. Een gezonde zalm door de rivier zwemt, een mooie libelle langs vliegt. Het zit in al die haarvaten, juist het kleine is leidend.”

Phoa stelt voor om de drinkbare rivier als maatschappelijk kompas mee te nemen in alle keuzes die we maken, in ons denken en in het gesprek. “Zelfs in al onze intenties en onze gevoelens. Als we allemaal een bijdrage leveren en meer mensen meenemen, dan wordt het ook aantrekkelijk, concreet en tastbaar.” 

“Elke druppel, elk zijriviertje doet er toe. Water is overal. Overal ter wereld zijn stroomgebieden. Zelfs in de Sahara. Dat mooie patroon zie je overal. Als we dan gaan nadenken over hoe we ons wassen, niet alleen ons lichaam, maar ons huis en al onze productieprocessen, dan kun je al veel stappen zetten. Ook als je kijkt naar alle materialen die we gebruiken.”

Meanderen

“We hebben torenhoge ambities, maar vaak zo’n klein budget. Met dat budget moeten we creatief zijn. Ik wilde bijvoorbeeld zonder geld een beweging (Drinkable Rivers, red.) opzetten. Het is pas dit jaar – en ik ben al meer dan tien jaar bezig – dat ik geld heb ontvangen. Het staat op mijn bankrekening. Nu moet ik ineens denken over hoe ik daar mee om moet gaan.”

De Stem van Water praat meanderend van het ene onderwerp naar het andere onderwerp. Tijdens de conferentie laat ze zich horen als ze vindt dat het nodig is. Haar boodschap is vooral: “als jullie projecten zien die je de moeite waard vindt, geef dat dan een vliegwiel”.

Om de Stem van Water binnen bouwprojecten en bij projectontwikkelaars een geluid te geven, ontwierp ontwerper Chiara Treglia de ‘Stem van Water toolkit’. De toolkit bestaat uit zes stappen, een check in en een check out. Treglia: “Ik heb geprobeerd iets te ontwerpen dat de bestaande manier van werken niet totaal ontwricht. Ik wilde op een simpele wijze die speciaal schittering van water een plek geven in het hele proces.”

Stem van Water toolkit

Treglia ontdekte tijdens haar studie aan de Design Academy Eindhoven dat veel ontwerp de mens centraal zet. “We ontwerpen om aan al onze behoeftes te kunnen voorzien. Deze manier bracht ons dertig jaar lang de mooiste innovaties.” Ze kwam in een soort persoonlijke crisis. Ontwerp zou de wereld moeten redden, maar wat doen we dan met alle andere elementen in ons ecosysteem?

“Ik leerde life-centered design kennen. Daarbij is nog steeds erkenning voor onze behoeften en wensen. Waar het vooral om gaat is het besef dat wij slechts een klein element zijn in een ecosysteem. We moeten zorgen dat we alle elementen in dat ecosysteem in balans blijven houden.” Toen Anouk van der Poll, curator Embassy of Water, haar vroeg om iets te ontwerpen voor de Stem van Water, bedacht ze een life-centered design toolkit. 

De aanwezigen krijgen tijdens de conferentie een kleine voorproef van hoe de toolkit werkt. Op een post-it tekenen ze een piramide met daarin de persoonlijke behoefte en een piramide van de werkbehoefte. In een kort gesprek praten ze hierover met degene die naast hun zit. “Echt een snelle manier is om iemand te leren kennen”, komt als reactie. “Ik kende de mijn buurman helemaal niet. Onze prioriteiten zijn nogal verschillend. Door dit gesprek leer je elkaar op een snelle manier beter te begrijpen.” De Stem van Water spreekt de behoefte uit: “De vrijheid om te kunnen stromen.”

Van waste to taste

Ook deelde Peter Scheer, directeur van SEMilla Sanitation, zijn verhaal tijdens de conferentie. Scheer is vanaf 2019 betrokken bij de Embassy. Hij zette in 2019 een keet neer voor de Embassy waar mensen mochten plassen en een kop thee drinken. Wat dan wel hetzelfde water was. Scheer is pionier in het hergebruik van sanitair afvalwater, terugwinnen van nutriënten en het creëren van een gesloten waterkringloop. “Maar bovenal ben ik een doener en dat kun je niet alleen doen.”

“Je moet shocken om mensen bewust te maken dat het anders moet. Dat is mijn visie.”

Scheer vertelt over het Semilla-zaadje. “Dat is het enige wat je nodig hebt om nieuw leven te maken. Je hebt water, je hebt je eigen compost, dat zaadje en dan heb je leven. De helft van je productie eet je op, van de andere helft maak je weer zaad.” Scheers boodschap: “Je moet bouwen aan vertrouwen en je moet het samen doen.” Zo werkt Scheer samen met Nijhuis Industries aan een verschuiving in mindset: van waste, naar taste.

Playmobil

Ontwerper Rocco Verdult studeerde in 2008 af van Design Academy Eindhoven. Zijn afstudeerproject was het maken van tijdelijke ontmoetingsplekken. De Embassy of Water betrok hem hij het verhaal over het herstellen van het watersysteem. “ Hoe kun je het over dit probleem hebben in de kroeg?” Om ‘regeneratief water’ te integreren in normale gesprekstof gebruikte Verdult Playmobil. 

“Playmobil is makkelijk om mee te werken. Er is veel op voorraad, mits je het goed selecteert. Samen met Anouk en haar team en we zijn gekomen tot de tien verhalen.” De verhalen stonden tijdens Dutch Design Week 2022 uitgebeeld in het designhuis. Zoals het verhaal over de skippyballen die een gemeente in Gelderland uitdeelde aan de boeren. Een skippybal geplaatst in een duikertje heeft als effect dat als bij een hoosbui het water in de sloten blijft. “En niet wegspoelt naar de zee. Ik zou dit graag willen laten zien aan meerdere boeren ook hier in Brabant.” 

Er is, volgens de Stem van Water, ruimte nodig in de publieke ruimte voor dit soort verhalen. “Zodat je je eigen kracht steeds meer kan uitbreiden. Dat is ook wat water ons wil zeggen.” Mensen met een vraag, idee, project of concept kunnen zich melden bij de Embassy of Water.